بکجا چنین شتابان با عنایت به سیاست‌های کلی نظام در حوزه اقتصاد مقاومتی، تأکیدات مقام معظم رهبری بر «گسترش سرمایه‌گذاری‌های مولد» و شعار سال ۱۴۰۳ «سرمایه‌گذاری برای تولید»، نقش و مأموریت بانک توسعه صادرات ایران به‌عنوان تنها نهاد مالی تخصصی حمایت از صادرات غیرنفتی بیش از گذشته برجسته می‌شود. این بانک که طبق بند (۱) سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی برای تقویت تولید و ارزآوری ملی تأسیس شده، اکنون می‌باید در چارچوب «سرمایه‌گذاری برای تولید» به میدان آمده و چالش‌های ساختاری و تحریمی را با رویکردی نوین پشت سر بگذارد.
از بانک تجاری تا بانک توسعه‌ای بانک توسعه صادرات در تقابل با بانک‌های تجاری که اصل را بر گردش سریع منابع و کسب سود کوتاه‌مدت می‌دانند، مأموریتش حمایت از پروژه‌های صادراتی میان‌مدت و بلندمدت است. این نگاه توسعه‌ای، دقیقاً هم‌راستا با شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» است؛ زیرا تأمین مالی پروژه‌های صادرات‌محور دانش‌بنیان و ایجاد زنجیره ارزش افزوده مستلزم سرمایه‌گذاری صبورانه و تخصصی است. در این چارچوب، معیارهای سنجش عملکرد بانک نیز باید از تراز سود و زیان صرف فراتررفته و مولفه‌هایی مانند رشد صادرات غیرنفتی، اشتغال‌زایی پایدار و انتقال فناوری را در نظر گیرد.
تحریم و ریسک ذاتی حمایت از صادرات تحریم‌های بین‌المللی، حیثیت ارزی و بازپرداخت تسهیلات ارزی را دستخوش اختلال می‌کند. با این حال، بر مبنای توصیه‌های رهبر انقلاب برای «تاب‌آوری اقتصادی» و «گشودن مسیرهای جدید صادراتی»، بانک توسعه صادرات:• از سازوکارهای بیمه اعتبار صادرات با شرکت‌های داخلی بهره می‌برد، • بازپرداخت پلکانی متناسب با چرخه فروش صادراتی طراحی می‌کند، • و سامانه‌های ردیابی ارزی الکترونیکی برای کنترل دقیق وجه تسهیلات راه‌اندازی نموده است. این اقدامات کمک می‌کند ریسک تحریمی تا حد امکان مدیریت و فشارهای محیطی کاهش یابد.
معوقات؛ مسئله‌ای ساختاری نسبت مطالبات غیرجاری بانک توسعه صادرات به‌ظاهر از بانک‌های تجاری بالاتر است، اما این واقعیت بیشتر ریشه در پروژه‌محور بودن تسهیلات، نوسانات ارزی شدید و تغییرات ناگهانی سیاست‌های تجاری دارد تا ضعف اعتبارسنجی. اصلاحات اخیر در:• مدل‌های اهلیت‌سنجی و اعتبارسنجی، • نظارت مستمر پس از اعطای تسهیلات، • و پیاده‌سازی سیستم‌های هشدار زودهنگام باعث شده است مسیر بازپرداخت شفاف‌تر و معوقات کنترل‌پذیرتر شود.
مدل مالی ترکیبی برای تحقق «سرمایه‌گذاری برای تولید» برای عملیاتی کردن شعار سال، بانک توسعه صادرات منابع متنوعی را به‌کار گرفته: • جذب اعتبارات ترجیحی از صندوق توسعه ملی، • اعطای تسهیلات با نرخ ترجیحی به شرکت‌های دانش‌بنیان صادرات‌محور، • ارائه ضمانت‌های غیربانکی و پوشش بیمه‌ای صادرات، • مشارکت با نهادهای مالی بین‌المللی غیرتحریمی. این ترکیب، ضمن کاهش هزینه تأمین مالی تولیدکنندگان، سرمایه‌گذاری متمرکز بر صنایع ارزآور و دانش‌بنیان را فضا می‌سازد و ظرفیت اشتغال‌زایی را افزایش می‌دهد.
بانک توسعه صادرات؛ سرمایه‌ای ملی در میدان بحران‌ها این بانک تنها یک مؤسسه مالی نیست، بلکه ابزار اصلی سیاستگذاری اقتصادی برای مقابله با تحریم و ارتقای سهم ایران در بازارهای جهانی به‌شمار می‌آید. پرسش کلیدی این است که بدون آن، چه تعداد از طرح‌های صادرات‌محور و شرکت‌های نوآور می‌توانستند به نتیجه برسند؟ بی‌تردید شمار اندکی.
بانک توسعه صادرات ایران، همگام با شعار سال «سرمایه‌گذاری برای تولید»، با گسترش سرمایه‌گذاری‌های هدفمند در زنجیره‌های تولید و صادرات، گامی استوار در راه اقتصاد مقاومتی بردارد. تلفیق مأموریت توسعه‌ای این نهاد با سیاست‌های کلی نظام، بهره‌گیری از ابزارهای مالی نوین و ارتقای شفافیت و پاسخگویی، کلید عبور از چالش‌های ساختاری و تحریمی و تحقق جهش صادرات غیرنفتی است.
