مقدمه
در دهه‌های اخیر، تحولات شتابان در حوزه فناوری اطلاعات و گسترش شبکه‌های اجتماعی، عرصه نبردهای امنیتی را فراتر از مرزهای سرزمینی و میدان‌های نظامی سنتی کشانده و به جنگ نرم و روانی در فضای مجازی تبدیل کرده است. امروزه قدرت نفوذ فرهنگی و رسانه‌ای می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان، نگرش‌ها و رفتارهای کل یک جامعه را هدف قرار دهد و در صورت غفلت یا کم‌توجهی، بنیان‌های اعتماد اجتماعی و انسجام ملی را متزلزل سازد.
به ویژه نقش بازیگران و شبکه‌های خبررسان
–تحلیلی مثل «ترور آلارم» که با پوششی امنیتی
–میدانی و ادعای اطلاع‌رسانی فوری، به‌نحوی هماهنگ با سازمان‌های اطلاعاتی خارجی همچون موساد عمل می‌کنند، ضرورتِ پرداختن به ماهیت، تاکتیک و روش‌های جمع‌آوری اطلاعات آن‌ها را دو چندان می‌کند. در چنین شرایطی، تدوین این گزارش که ضمن معرفی تهدیدات، نمونه‌های عینی و تاثیرات روانی آن‌ها را ارائه دهد و در عین حال راهکارهای عملی برای مصون‌سازی افکار عمومی و ساختارهای امنیتی ارائه نماید، به یکی از اولویت‌های اصلی امنیت ملی بدل شده است.
اهداف اصلی این گزارش عبارتند از:
• آشکارسازی ماهیت و روش‌های جنگ روانی و رسانه‌ای شبکه‌هایی نظیر «ترور آلارم» و سرویس اطلاعات اسرائیل(موساد) در بستر فضای مجازی
• ارائه نمونه‌های مستند از عملیات روانی و اطلاعاتی با کمترین آسیب به ملاحظات امنیتی • تبیین تأثیرات مخرب روانی بر اقشار مختلف جامعه و نهادهای تصمیم‌ساز
• معرفی سازوکارهای شناسایی و مقابله پیشگیرانه برای مردم عادی، قشر دانشجو و مسئولین کشوری
با بهره‌گیری از اطلاعات گردآوری‌شده از منابع رسمی و تحلیل تاکتیک‌های شناخته‌شده، این گزارش می‌کوشد ضمن ارتقای سواد رسانه‌ای، ابزارهای لازم برای واکنش سریع و هوشمندانه در برابر جنگ نوین اطلاعاتی و روانی را در اختیار تمامی شهروندان قرار دهد. بی‌تردید، آگاهی عمومی و همکاری میان مردم و دستگاه‌های متولی ، سنگ زیربنای ایمنی جامعه در مواجهه با تهدیدات پیچیده امروز است.
بخش اول: ماهیت و تاکتیک‌های شبکه موساددر فضای مجازی همچون”ترور آلارم”
۱. ترور آلارم چیست؟
یک شبکه خبری-تحلیلی ادعاشده غربی با رویکرد امنیتی، عمدتاً فعال در توییتر/X و رسانههای اجتماعی. هدف اصلی: انتشار اخبار فوری، هشدارهای امنیتی، توجیه رخدادهای نظامی/امنیتی در ایران و کشورهای منطقه. به‌طور مکرر از سوی رسانه‌ها و منابع رسمی به ارتباط با موساد متهم شده است؛ شواهدی نیز از فعالیت‌های سایبری هماهنگ وجود دارد.
۲. تاکتیک‌های رسانه‌ای و سایبری پیش اعلام و تیزر روانی: انتشار هشدار یا پیش‌بینی درباره‌ی عملیات مهم پیش از وقوع (مثلاً پیش از ترور شخصیت‌ها یا انفجارها). انتشار شایعات یا اطلاعات نیمه‌صحت: تلفیق خبر واقعی با جزئیات ساختگی یا افراطی برای ایجاد ترس،بی‌اعتمادی در افکار عمومیتمرکز بر نقاط ضعف و ایجاد شکاف: بزرگ‌نمایی مشکلات اقتصادی، اجتماعی یا امنیتی کشور برای القای ناامیدی و ناکارآمدی.جنگ روانی و اطلاعاتی هدفمند: ایجاد ترس، اضطراب و عدم قطعیت در بین نیروهای امنیتی، نخبگان، و عموم مردم.استفاده از حساب‌های ناشناس و ربات‌ها: تقویت پوشش رسانه‌ای و القای حمایت گسترده مردمی از روایت‌های مورد نظر.
۳. روش‌های شناسایی اهداف توسط موساد (براساس گزارش‌های عمومی)
استفاده از منابع انسانی : شناسایی و جذب افراد ناراضی یا دارای دسترسی در داخل ایران برای جمع‌آوری اطلاعات.جمع‌آوری اطلاعات الکترونیکی (SIGINT/Cyber INT): شنود ارتباطات، هک سیستم‌های کامپیوتری، و تحلیل داده‌های شبکه‌های اجتماعی.تلفیق اطلاعات: ترکیب داده‌های حاصل از منابع مختلف برای شناسایی دقیق اهداف (دانشمندان، فرماندهان، مراکز حساس).تحلیل رفتاری و الگوهای حرکتی: ردیابی مسیرهای رفت‌وآمد، برنامه‌های کاری و فعالیت‌های روزمره افراد کلیدی.
۴. نمونه‌های مستند (اشاره کلی و بدون جزئیات حساس امنیتی):
– گزارش‌های خبری متعدد از سوی رسانههای داخلی و بین‌المللی در خصوص ترور دانشمندان هسته‌ای ایران.– برخی هشدارهای امنیتی که پیش از حوادثی خاص منتشر شده‌اند (مانند آنچه ادعا می‌شود توسط “ترور آلارم” انجام شده است).
۵. تاثیر روانی بر جامعه:
ایجاد ترس و ناامنی: القای حس عدم امنیت دائمی و ناتوانی حکومت در حفاظت از شهروندان.تضعیف روحیه عمومی: دلسردی نسبت به آینده و کاهش اعتماد به توانمندی‌های داخلی.ایجاد شکاف اجتماعی: دامن زدن به اختلافات و سوءظن میان اقشار مختلف جامعه.تأثیر بر تصمیم‌گیران: ایجاد فشار روانی بر مسئولان برای اتخاذ تصمیمات شتاب‌زده یا نادرست.
بخش دوم: راهکارهای مقابله با نفوذ و جنگ روانی (مردم و مسئولین)نکته کلیدی برای همه: هوشیاری، آموزش، و گزارش‌دهی سریع، قوی‌ترین سلاح ما در برابر جنگ نوین اطلاعاتی و روانی است.
۱. راهکارها برای عموم مردم و اقشار خاص:(با ساختار بصری ساده شبیه اینفوگرافیک/بولت‌پوینت)
۱.۱. جوانان (به‌ویژه کاربران پرتردد فضای مجازی)
اخبار را بسنجید: قبل از بازنشر: منبع معتبر؟ سند دارد؟ هیجانی است؟ از نشر شایعات زرد و ترسناک پرهیز کنید.
حریم‌خصوصی‌تان را حفظ کنید: اطلاعات حساس (مکان، عکس خانواده، شماره پلاک) را در شبکه‌های اجتماعی فاش نکنید. از اپلیکیشن‌ها و چالش‌های ناشناس و مشکوک دوری کنید.
با غریبه‌های مجازی، غریبه بمانید: درخواست‌های دوستی/ارتباط مشکوک را رد کنید. جزئیات زندگی شخصی را با کسی که نمی‌شناسید، مطرح نکنید.
اگر مشکوک شدید، گزارش دهید: تماس یا پیام مشکوک؟ پیشنهاد عجیب؟ فوراً به والدین یا مسئولین اطلاع دهید.
مهارت‌هایتان را به‌روز کنید: در دوره‌های سواد رسانه‌ای و امنیت آنلاین (حتی غیر رایگان) شرکت کنید.
۱.۲. دانشجویان (مرکز علم و دانش)
مهندسی اجتماعی را بشناسید: مراقب پیشنهادات اغواکننده (سمینار، بورس، پروژه مشترک) از منابع ناآشنا باشید. در صورت دعوت به همکاری خارجی مشکوک، به دانشگاه اطلاع دهید.
داده‌های پژوهشی‌تان امن باشد فایل‌های تحقیقاتی را رمزنگاری کنید و فقط در فضای امن به اشتراک بگذارید. از انتقال پروژه‌های حساس به حافظه‌های عمومی یا ارسال برای افراد مشکوک خودداری کنید.
ارتباطات بین‌المللی مسئولانه: هرگونه درخواست اطلاعاتی غیرعادی از همکاران خارجی را به مدیریت گروه یا امنیت دانشگاه گزارش دهید.
در شبکه‌سازی حرفه‌ای باشید: در کنفرانس‌ها و همایش‌ها، از جزئیات پروژه‌های حساس کشور سخن نگویید.
گزارش‌دهی سریع: هرگونه تماس یا رفتار مشکوک مرتبط با شغل علمی‌تان را به مسئول مربوطه در دانشگاه اطلاع دهید.
۱.۳. نخبگان علمی و پژوهشگران کلیدی
امنیت شخصی و خانواده در اولویت: مسیرهای رفت‌وآمد روزانه را تغییر دهید. به اعضای خانواده درباره خطرات انتشار اطلاعات در فضای مجازی هشدار دهید.
ارتباطات کاری و شخصی امن: فقط از نرم‌افزارها و پیام‌رسان‌های تأیید شده استفاده کنید. هرگز روی لینک‌ها یا پیوست‌های مشکوک کلیک نکنید.
هوشیاری نسبت به رفتارهای اطرافیان: به تماس‌های ناگهانی، هدایا، دعوت‌های غیرمعمول و سوالات شخصی مشکوک توجه کنید.
همکاری نزدیک با نهادهای نظارتی: آموزش‌های امنیتی ادواری را جدی بگیرید. توصیه‌های کارشناسان حفاظتی را مو به مو اجرا کنید.
حفظ حریم پروژه‌های حساس: از انتشار لحظه‌ای موفقیت‌ها، عکس جلسات مهم، یا جزئیات پروژه در شبکه‌های عمومی جداً خودداری کنید.۱.۴. مدیران IT و فعالان امنیت سایبری
استانداردسازی امنیتی: رمزنگاری قوی، احراز هویت چندعاملی، و شبکه‌بندی لایه‌ای را اجرا کنید.
آموزش مداوم کارکنان: دوره‌های ضد فیشینگ و مهندسی اجتماعی برای همه پرسنل برگزار کنید. با تست‌های فیشینگ داخلی، سطح آگاهی را بسنجید.
مانیتورینگ و ثبت لاگ: ترافیک شبکه را به طور پیوسته رصد کرده و به رفتارهای غیرعادی فوراً واکنش نشان دهید.
محدودیت دسترسی (Least Privilege): فقط افراد ضروری، به اطلاعات و سیستم‌های حیاتی دسترسی داشته باشند.
پشتیبان‌گیری و بازیابی مطمئن: پشتیبان‌گیری منظم و تست منظم فرآیند بازیابی اطلاعات را فراموش نکنید.
گزارش‌دهی و اشتراک تجربیات: تجربیات امنیتی و تهدیدات جدید را با تیم‌های داخلی و در صورت نیاز، نهادهای امنیتی به اشتراک بگذارید.۲. راهکارها برای مسئولین و نهادهای امنیتی
/اطلاعاتی:
تقویت سواد رسانه‌ای و جنگ نرم در جامعه: برنامه‌های آموزشی جامع و مستمر در تمام سطوح جامعه (مدارس، دانشگاه‌ها، محل کار، رسانههای عمومی).
مقابله فعال با روایت‌های کاذب: ارائه اطلاعات صحیح و شفاف به موقع برای خنثی‌سازی شایعات و اطلاعات غلط. افشاگری مستند در مورد عملیات روانی دشمن.به‌روزرسانی
مستمر پروتکل‌های امنیتی: بازنگری و ارتقاء مداوم پروتکل‌های امنیتی برای پرسنل حساس،زیرساخت‌های حیاتی و داده‌های ملی.تقویت امنیت سایبری در زیرساخت‌های
کلیدی: سرمایه‌گذاری و به‌کارگیری آخرین فناوری‌ها و روش‌های دفاع سایبری.شناسایی و
خنثی‌سازی شبکه‌های نفوذ: تمرکز بر شناسایی فعال عوامل نفوذ (انسانی و سایبری) و برخورد قاطع با آن‌ها.
هماهنگی و هم‌افزایی بین دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی: ایجاد سازوکارهای قوی برای اشتراک اطلاعات و تجربیات در سطح ملی.توسعه توانمندی‌های دفاع سایبری و جنگ اطلاعاتی: آموزش و تجهیز نیروهای متخصص برای مقابله با تهدیدات مدرن.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
۱. تهدید و ماهیت جنگ روانی
• شبکه «ترور آلارم» و مؤسسه موساد با پوشش خبری–تحلیلی، ضمن انتشار هشدارها و اخبار فوری، از تاکتیک‌های پیش‌اعلام، شایعه‌سازی و بزرگ‌نمایی استفاده می‌کنند تا با ایجاد ترس، اضطراب و بی‌اعتمادی در جامعه، توان دفاع روانی و اجتماعی کشور را تضعیف کنند.
• این بازیگران با بهره‌گیری از حساب‌های ناشناس و ربات‌ها در پلتفرم‌های اجتماعی، پوشش ایجاد می‌کنند و تلاش دارند روایت‌های خود را به‌صورت گسترده و هدفمند منتشر نمایند.
۲. روش‌های شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات
• جذب منابع انسانی ناراضی داخل کشور و بهره‌برداری از شکاف‌های اجتماعی برای دسترسی به اطلاعات حساس
• شنود و هک (SIGINT/Cyber INT) و تحلیل داده‌های شبکه‌های اجتماعی
• تلفیق داده‌های میدانی و الکترونیکی و پایش الگوهای رفتاری افراد کلیدی
• مستندسازی قبل از عملیات (مثلاً هشدارهای پیش از ترور دانشمندان) برای القای ضرورت و مشروعیت اقدامات بعدی
۳. تأثیرات روانی بر جامعه
• ایجاد حس ناامنی و ناتوانی در حکومت در حفظ جان شهروندان
• کاهش انگیزه و امید به آینده در میان مردم
• تشدید شکاف‌ها و سوءظن‌ها در سطوح مختلف اجتماعی
• وارد آوردن فشار روانی بر تصمیم‌گیران و وادار کردن آن‌ها به تصمیمات شتاب‌زده
۴. راهکارهای مقابله و ایمنی
• برای عموم مردم:
– سنجش و اعتبارسنجی اخبار پیش از بازنشر
– حفظ حریم خصوصی و پرهیز از انتشار اطلاعات حساس
– گزارش‌دهی سریع به مراجع معتبر در صورت مواجهه با محتوای مشکوک
– ارتقای سواد رسانه‌ای و شرکت در دوره‌های امنیت آنلاین
• برای اقشار تحصیل‌کرده و نخبگان:
– آشنایی با مهندسی اجتماعی و محدودسازی دسترسی به داده‌های پژوهشی
– رمزنگاری و استفاده از پیام‌رسان‌های امن
– همکاری مستمر با واحدهای امنیتی و نظارتی دانشگاه/سازمان
• برای مدیران IT و فعالان سایبری:
– پیاده‌سازی استانداردهای امنیتی (رمزنگاری، MFA، شبکه‌بندی لایه‌ای)
– آموزش مداوم ضد فیشینگ و مانیتورینگ ترافیک
– اعمال سیاست حداقل دسترسی (Least Privilege) و پشتیبان‌گیری منظم
• برای مسئولین و نهادهای امنیتی:
– توسعه و تعمیق برنامه‌های آموزش سواد رسانه‌ای در سطوح مختلف جامعه
– مقابله سریع و مستند با روایت‌های کاذب و ارائه اطلاعات شفاف
– تقویت زیرساخت‌های دفاع سایبری و به‌روزرسانی پروتکل‌های امنیتی
– هماهنگی و اشتراک اطلاعات بین نهادهای تخصصی برای شناسایی و خنثی‌سازی شبکه‌های نفوذ
۵. نتیجه‌گیری نهایی جنگ رسانه‌ای و حملات روانی مبتنی بر فضای مجازی یکی از پیچیده‌ترین چالش‌های امنیتی امروز به شمار می‌آید. در این نبرد، سلاح اصلی ما آگاهی و هوشیاری جمعی است. تنها با ارتقای سواد رسانه‌ای، تقویت زیرساخت‌های امنیت سایبری، همکاری مستمر میان مردم و نهادهای متولی و گزارش‌دهی سریع تهدیدات نوین می‌توانیم از جامعه در برابر تأثیرات مخرب شبکه‌هایی مثل «ترور آلارم» و سازمان‌های طراح آن‌ها محافظت کنیم. مسئولیت ما مشترک است و هر یک از آحاد جامعه با انجام گام‌های ذکرشده می‌توانند نقش مؤثری در حفظ انسجام، امنیت و آرامش روانی کشور ایفا نمایند.
تهیه وتدوین:
علی علیزاده