زهرا برمکی (روزنامه نگار اقتصادیمجمع ملی خیرین صنعتگران مقتدر):
در ارزیابی سیاست‌هایی که منافع تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران را با تمرکز بر بازارهای خارجی تلفیق می‌کنند، باید اذعان کرد که تکیه صرف بر بازار داخلی برای تحقق برنامه‌های توسعه‌ای، دیگر راهگشا نیست.
بازار داخلی ظرفیت محدودی دارد و با توجه به رشد توان تولیدی کشور، به سرعت اشباع می‌شود. اگر سیاستگذار و تولیدکننده به‌دنبال رونق و استمرار فعالیت واحدهای اقتصادی باشند، ناگزیر باید به بازارهای جدید و مشتریان بالقوه در خارج از مرزها توجه ویژه داشته باشند.در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، تعریف و سازماندهی تولید، همواره بر اساس تقاضای بازارهای داخلی و خارجی صورت می‌گیرد و ایجاد پیوند عمیق میان تولید و بازارهای هدف، رویکرد اصلی سیاستگذاری اقتصادی است. بی‌توجهی به این پیوند منجر به توقف رشد و در نهایت زیان بنگاه‌ها خواهد شد. نقش مدیران توسعه‌ای در این فرآیند بسیار کلیدی است؛ این گروه با رصد مستمر تحولات بازارهای خارجی و تحلیل سلیقه و الگوهای تقاضا، به سیاستگذار و تولیدکننده جهت می‌دهند تا نفوذ به بازارهای جدید به شکل هدفمند و موثر صورت پذیرد.در این چارچوب، محوریت کیفیت در محصولات تولیدی برای حضور موفق در بازارهای جهانی و حفظ تقاضا اهمیت مضاعفی پیدا می‌کند. تولیدکننده‌ای که بتواند در کنار قیمت‌گذاری مناسب، کیفیت را نیز ارتقا دهد، شانس بیشتری برای دوام در بازارهای بین‌المللی دارد. همچنین، ظرفیت‌های تولیدی کشور در صنایع گوناگون همچون نساجی، معدنی و فولاد فرصت مغتنمی برای تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی ایجاد کرده است. با این حال، برای رقابت‌پذیری لازم است علاوه بر توسعه محصول و بهبود کیفیت، سیاستگذاری صادراتی نیز به‌گونه‌ای انجام شود که مانع عرضه و توزیع کالا نشود، بلکه پیشران افزایش صادرات و انتقال فناوری باشد.از سوی دیگر، تکمیل زنجیره صادرات و برنامه‌ریزی جهت سرمایه‌گذاری مناسب، در پاسخ به تقاضای بازار، چالش دیگری است که اگر مورد غفلت قرار گیرد، بازارهای هدف را از دست خواهیم داد.
جایگاه اکسپو ایران در فرصت‌سازی‌های جدید اقتصادی
برگزاری نمایشگاه‌هایی با مقیاس اکسپو، می‌تواند محملی برای معرفی ظرفیت‌های کشور به سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی باشد. این رویداد، بستری است برای نمایاندن توانمندی‌ها، تعریف ظرفیت‌های نوین بویژه نسبت به بازارهای منطقه‌ای و آفریقایی و افزایش سطح شناخت متقابل میان فعالان اقتصادی داخلی و خارجی. حضور اتاق‌های بازرگانی و تشکل‌ها نقش مهمی در معرفی قابلیت‌های واحدهای کوچک، متوسط و دانش‌بنیان ایفا می‌کند و برنامه‌ریزی برای نشست‌های تخصصی و جلسات کارشناسی با هدف شناخت متقابل و یافتن مشتریان جدید، بهره‌وری این فرصت را افزایش می‌دهد.اکسپو نه‌تنها از جنبه اقتصادی، بلکه به‌دلیل ظرفیت‌های فرهنگی و اجتماعی، می‌تواند در اصلاح تصویر کشور در سطح بین‌المللی هم تاثیرگذار باشد. گرچه مدت زمان برگزاری آن در ایران کوتاه‌تر از استاندارد جهانی است، اما تمرکز بر معرفی پتانسیل‌های داخلی و ایجاد زمینه برای همکاری‌های مشترک می‌تواند بایسته‌های توسعه اقتصادی را تقویت کند.
رابطه حضور شرکت‌های دانش‌بنیان و بنگاه‌های کوچک با توسعه صادرات
امروزه خدمات فنی-مهندسی از اهمیت بالایی برخوردارند، بطوریکه شرکت‌های کوچک، متوسط و دانش‌بنیان می‌توانند در بستر اکسپو، توانمندی‌های خود را به کشورهای هدف معرفی کنند و فرصت‌های همکاری جدیدی بیافرینند. این حضور، نه تنها سبب ارتقای صادرات خدمات دانش‌بنیان می‌شود، بلکه زمینه افزایش انتقال فناوری و ورود به بازارهای بین‌المللی را فراهم می‌آورد.
نقش صادرات مواد معدنی و محصولات وابسته در اقتصاد ملی
در فرآیند توسعه صادرات، بخش معدن و صنایع معدنی به عنوان یکی از پیشران‌های اقتصادی کشور مطرح است و تأمین‌کننده مواد اولیه مورد نیاز صنایع مختلف جهان به‌شمار می‌آید. ایران با برخورداری از ذخایر طبیعی قابل توجه، اگر بتواند با رویکرد رقابت‌پذیر و به‌کارگیری فناوری‌های نوین، تولید و بازار خود را بهبود دهد، می‌تواند نقش مهمی در تأمین مواد اولیه صنایع جهانی بر عهده بگیرد. توسعه این حوزه، علاوه‌بر ارزش‌افزوده اقتصادی، توان ایجاد اشتغال پایدار و کاهش بیکاری را نیز داراست.در مجموع، پیوستگی سیاست‌های تولید و سرمایه‌گذاری با تقاضای بین‌المللی، نه تنها ضامن شکوفایی بنگاه‌هاست، بلکه تحقق‌بخش اهداف کلان برنامه‌های بالادستی اقتصاد کشور خواهد بود. فرصت‌هایی چون اکسپو و حضور موثر در آن باید با برنامه‌ریزی بلندمدت و نگاه سیستمی برای ارتقا جایگاه اقتصادی کشور، به بهترین وجه ممکن مورد استفاده قرار گیرد.